Dyskusja na temat przyszłości konopi w Słowenii zyskała na intensywności po tym, jak w 2024 roku obywatele wyrazili wyraźne poparcie dla ich legalizacji. W odpowiedzi na wynik referendum oraz rosnące potrzeby środowiska medycznego, słoweńscy posłowie zaprezentowali w kwietniu nowy projekt ustawy.

Założenia projektu

17 kwietnia 2025 roku parlamentarzyści z partii Gibanje Svoboda (Ruch Wolność) oraz Levica (Lewica) przedstawili propozycję ustawy regulującej uprawę, produkcję i dystrybucję konopi w celach medycznych oraz naukowych. Dokument ten stanowi bezpośrednią reakcję na referendum z czerwca 2024 roku.

Projekt przewiduje usunięcie z listy substancji zakazanych:

• roślin konopi,
• żywicy konopnej,
• ekstraktów z konopi

Substancją kontrolowaną pozostanie THC, z wyjątkiem wyraźnie określonych przypadków jego wykorzystania w medycynie lub badaniach naukowych. Jak podkreślili przedstawiciele Gibanje Svoboda w rozmowie z portalem N1:

“Naszym celem jest ochrona pacjentów i użytkowników konopi indyjskich przed niezweryfikowanymi produktami na czarnym rynku, umożliwienie nieprzerwanych dostaw medycznej marihuany dla pacjentów i zajęcie się obecnymi niedociągnięciami prawnymi w dziedzinie wykorzystania konopi indyjskich do celów medycznych i naukowych.”

Argumentacja ta wpisuje się w dominujące w ostatnich latach uzasadnienia dla legalizacji marihuany, takie jak ograniczenie dochodów czarnego rynku i przekierowanie środków do budżetu państwa. W przypadku Słowenii dochodzi do tego również potrzeba doprecyzowania obecnych regulacji.

Wyniki referendum 2024

9 czerwca 2024 roku, równolegle z wyborami do Parlamentu Europejskiego, Słoweńcy wzięli udział w referendum konsultacyjnym obejmującym cztery pytania, z których dwa dotyczyły bezpośrednio konopi. Brzmiały one:

1. Czy Słowenia powinna zezwolić na uprawę i dystrybucję marihuany medycznej na swoim terytorium?
2. Czy Słowenia powinna zezwolić na uprawę i dystrybucję marihuany na cele rekreacyjne na swoim terytorium?

Choć referendum miało charakter niewiążący, jego wyniki naturalnie mogły stanowić silny impuls dla ustawodawców. Frekwencja wyniosła 41,4% i odpowiadała średniej frekwencji z wyborów do Parlamentu Europejskiego, która według oficjalnych danych wyniosła 41,8%.

Zdecydowane poparcie – 66,71% – uzyskała marihuana medyczna. Za jej legalizacją opowiedziało się ponad 462 tysiące obywateli, a przeciwko – nieco ponad 231 tysięcy.

Znacznie bardziej wyrównany rezultat przyniosło głosowanie nad użyciem rekreacyjnym – 51,57% za i 48,43% przeciw, co oznaczało przewagę niespełna 21 tysięcy głosów (356 tys. “za” do 335 tysięcy “przeciw”).

Zakres planowanych zmian

Eksperci związani z konferencją ICBC w Berlinie określili projektowane słoweńskie przepisy jako „najbardziej progresywne prawo dotyczące medycznej marihuany w Europie”.

Na tę opinię składają się precyzyjne przepisy obejmujące zarówno wymagania wobec medycznego suszu – który ma odpowiadać standardom obowiązującym w przypadku innych leków i być dostępny na standardową receptę – jak i jasno zdefiniowane kompetencje poszczególnych instytucji publicznych:

• Państwowa Agencja ds. Leków i Wyrobów Medycznych będzie odpowiedzialna za regulowanie oraz licencjonowanie produkcji i dystrybucji marihuany medycznej,
• Ministerstwo Zdrowia zajmie się wydawaniem zezwoleń na wykorzystanie konopi w badaniach naukowych.

Podobnie jak w innych krajach, które wdrożyły już system medycznej marihuany, nacisk położono na potrzeby osób cierpiących na ciężkie, przewlekłe choroby. W praktyce oznacza to, że pierwszymi pacjentami uprawnionymi do otrzymania suszu mogą być osoby zmagające się ze stwardnieniem rozsianym, lekooporną padaczką czy chorobami onkologicznymi.

Wizja na przyszłość

Projekt ma wspomóc według autorów również rozwój gospodarczy – w tym możliwość stworzenia krajowego rynku eksportowego. Oprócz tego, rząd planuje do końca roku przygotować odrębne przepisy regulujące rekreacyjne użycie marihuany przez osoby dorosłe, zgodnie z drugą częścią referendum, która również zakończyła się zwycięstwem zwolenników reformy.

Warto jednak zaznaczyć, że już obecna propozycja wprowadza napięcia w koalicji rządzącej. Z 90 miejsc w parlamencie, Gibanje Svoboda dysponuje 41 mandatami, Levica – 5, natomiast trzecia partia koalicyjna, Socialni demokrati (SD), posiada 7. To właśnie SD otwarcie krytykuje projekt, wskazując na kilka poważnych zastrzeżeń:

• brak umożliwienia słoweńskim rolnikom kontraktowej produkcji konopi, nawet tych o niskiej zawartości THC
• brak korekty „nieproporcjonalnie wysokich kar” za nieautoryzowane użycie medyczne
• brak rozwiązania problemów w kwestii rejestracji i dostępności leków.

Do przegłosowania ustawy potrzeba większości parlamentarnej, czyli minimum 46 głosów. Oznacza to, że Gibanje Svoboda i Levica są w stanie przeforsować projekt samodzielnie, bez udziału SD. Aktualnie projekt ustawy przeszedł już przez pierwsze dwa etapy legislacyjne – wstępne czytanie oraz prace w komisji – jednak nie został jeszcze poddany głosowaniu w Zgromadzeniu Narodowym.

Stan projektu w słoweńskim dzienniku ustaw.

Źródła

• cereport.eu: Slovenia to legalize medical cannabis
• en.wikipedia.org: 2022 Slovenian parliamentary election
• en.wikipedia.org: 2024 Slovenian referendum
• leafie.co.uk: Slovenia sets out plans to legalise medical cannabis
• marijuanamoment.net: Lawmakers In Slovenia Unveil Proposal To Legalize Marijuana For Medical And Scientific Use
• newsweed.fr: La Slovénie s’oriente vers la légalisation du cannabis médical
• n1info.si: Razkrivamo, kaj piše v zakonu o konoplji
• n1info.si: Svoboda in Levica vložili zakon o medicinski konoplji. Zakaj zraven ni tudi SD?