Światowy sektor konopi ulega intensywnym zmianom, napędzanym przez stopniową legalizację na świecie, rosnącą społeczną akceptację oraz postęp w medycznym wykorzystaniu marihuany. W wielu częściach globu widoczna jest liberalizacja regulacji, a także rozwój gałęzi produkcyjnych i eksportowych, co przyczynia się do kształtowania nowoczesnego, legalnego przemysłu konopnego.
Wstęp
Serwis FaktyKonopne.pl opublikował niedawno analizę piątej edycji raportu „The Global Cannabis Report” opracowanego przez Prohibition Partners. Zgodnie z udostępnionymi danymi, prognozuje się, że wartość światowego rynku konopnego wzrośnie do 55,3 miliarda dolarów w 2028 roku. Oznacza to niemal 50-procentowy wzrost w porównaniu do 38,6 miliarda dolarów w 2024 roku.
Głównym czynnikiem napędzającym ten wzrost jest dalsza legalizacja marihuany zarówno w celach leczniczych, jak i rekreacyjnych, co wpływa na zwiększającą się akceptację konopi w społeczeństwie. Od lat kluczowym graczem w tym sektorze pozostaje Ameryka Północna. Według raportu, w 2024 roku region ten – głównie za sprawą USA i Kanady – odpowiadał za 91,9% światowego rynku. Drugie miejsce zajęła Azja, największy kontynent Ziemi, którego udział wyniósł 3,4%.
Mimo względnie niedużej powierzchni i liczby ludności, Europa objęła w 2024 roku 2,6% udziału w globalnym rynku konopnym. Wyraźną obecność w sektorze zaznaczyły również Australia i Oceania, które kontrolowały 1,7% rynku. Na ostatniej pozycji uplasowała się Ameryka Łacińska, odpowiadając za około 0,4% całości.
Wzrost branży w wielu regionach stał się możliwy dzięki działaniom podjętym przez poszczególne kraje na rzecz dekryminalizacji bądź legalizacji posiadania i użytkowania marihuany w celach rekreacyjnych. Do państw, które wprowadziły takie zmiany od 2023 roku, należą m.in. Brazylia, Niemcy oraz Republika Południowej Afryki.
Dane liczbowe dotyczące kontynentów pochodzą z poniższego wykresu kołowego i odnoszą się do wartości globalnego rynku konopnego w 2024 roku.
Europa (~1 miliard dolarów)
Europejski rynek konopny rozwija się dynamicznie, choć skala zmian jest uzależniona od polityki poszczególnych państw. Niemcy, jako kluczowy gracz w regionie, kontynuują działania na rzecz legalizacji regulowanego dostępu dla dorosłych, a usunięcie konopi z listy substancji zakazanych stworzyło przestrzeń dla dalszych regulacji i wzrostu branży. Jednym z głównych wyzwań pozostaje jednak opóźnienie we wprowadzaniu licencjonowanych punktów sprzedaży. Holandia oraz Szwajcaria prowadzą eksperymentalne reformy, testując pilotażowe programy dotyczące rekreacyjnego użycia, choć ich rozwój znajduje się jeszcze w początkowej fazie.
Również segment medycznej marihuany zyskuje na znaczeniu, szczególnie w Niemczech i Wielkiej Brytanii, gdzie telemedycyna ułatwia pacjentom dostęp do leczenia. Przez większą część roku do tego grona należała także Polska – aż do października 2024 roku, kiedy decyzją Ministerstwa Zdrowia ograniczono możliwość wystawiania recept na susz za pośrednictwem teleporady.
W Grecji uruchomiono niedawno nowy program medyczny, natomiast rynki we Włoszech, Danii i Holandii od dłuższego czasu pozostają w stagnacji. Znaczny potencjał wykazują także Hiszpania oraz Francja, jednak restrykcyjne regulacje wstrzymują rozwój branży, która w perspektywie długoterminowej może odegrać kluczową rolę w europejskim sektorze konopnym.
Ameryka Północna (~35,47 miliardów dolarów)
Północnoamerykański rynek konopny pozostaje największym i najbardziej konkurencyjnym na świecie. W Kanadzie silna rywalizacja między firmami doprowadziła do presji na ceny i obniżenia marż, co zmusza wielu producentów do ekspansji zagranicznej. W Stanach Zjednoczonych wysokie koszty finansowania oraz obciążenia podatkowe stanowią istotne bariery dla firm działających w ramach regulacji, zwłaszcza dla operatorów wielostanowych (MSOs). Kluczową kwestią dla przyszłości rynku w USA pozostają zmiany legislacyjne – trwają prace nad przeniesieniem konopi z grupy substancji zakazanych (Schedule I) do kategorii o niższym poziomie kontroli (Schedule III), co mogłoby ograniczyć bariery prawne oraz fiskalne.
Jednym z największych sukcesów ostatniego okresu może pochwalić się stan Illinois, który nieprzerwanie rozwija swój rynek legalnej marihuany i osiągnął rekordowe wyniki sprzedaży w 2024 roku. Przychody sektora przekroczyły 2 miliardy dolarów, co oznacza ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z pierwszym rokiem legalizacji w 2020 roku. Największy udział w tych wynikach miał segment rekreacyjny, który wygenerował 1,722 miliarda dolarów. Tak wysokie przychody nie tylko potwierdzają skuteczność wdrożonego modelu legalizacji, ale także stanowią istotne źródło dochodów budżetowych, wspierając inwestycje w infrastrukturę i programy społeczne.
Jednym z istotnych wyzwań na amerykańskim rynku pozostaje nieuregulowany handel półsyntetycznymi kanabinoidami, takimi jak delta-8 THC, który rozwinął się dzięki luce prawnej w Farm Bill 2018, osłabiając konkurencyjność legalnych przedsiębiorstw. Tymczasem w Kanadzie oczy całej branży zwrócone są na rząd, który może wprowadzić kolejne kroki mające na celu ograniczenie działalności czarnego rynku – kluczowy element stabilizacji sektora konopnego.
Azja (~1,3 miliarda dolarów)
Azjatycki rynek konopny rozwija się stopniowo, choć napotyka liczne przeszkody związane z regulacjami prawnymi. Tajlandia, jako pionier w Azji Południowo-Wschodniej w zakresie legalizacji konopi medycznych, nadal dopracowuje przepisy dotyczące ich szerszego zastosowania. Po oficjalnym zalegalizowaniu konopi w 2022 roku sektor stanął przed wieloma wyzwaniami wynikającymi z niejasności prawnych. W odpowiedzi na to nowy rząd planuje wprowadzenie przejrzystego systemu licencjonowania i uregulowania łańcucha dostaw, co ma na celu stabilizację rynku.
Japonia z kolei skupia się na rozwijaniu rynku CBD oraz reformowaniu przepisów dotyczących konopi. 12 grudnia 2024 roku w życie weszły zmiany umożliwiające stosowanie preparatów na bazie medycznej marihuany, jednocześnie zaostrzając regulacje dotyczące użytku rekreacyjnego. Taka strategia pokazuje ostrożne podejście Japonii, które koncentruje się głównie na wykorzystaniu terapeutycznym konopi, pozostawiając kwestie rekreacyjne poza obszarem reform.
Australia i Oceania (~656 milionów dolarów)
Rynek konopny Australii i Oceanii dynamicznie się rozwija, zwłaszcza w obszarze medycznej marihuany. Zarówno w Australii, jak i Nowej Zelandii rośnie liczba lekarzy wypisujących recepty oraz pacjentów korzystających z terapii konopnej, co napędza wzrost sprzedaży. Szacuje się, że do 2028 roku wartość rynku przekroczy 1,3 miliarda dolarów, co stanowiłoby dwukrotny wzrost.
Jednym z kluczowych czynników tego wzrostu jest rozwój telemedycyny, który znacząco zwiększył dostępność terapii. W pierwszej połowie 2024 roku w Australii sprzedaż jednostek konopi medycznej podwoiła się w porównaniu do końca 2023 roku. Wzrosła także krajowa produkcja oraz eksport, a Nowa Zelandia wprowadziła zmiany regulacyjne ułatwiające spełnianie międzynarodowych norm jakościowych, zwiększając tym samym swoją konkurencyjność na globalnym rynku.
Szybka ekspansja sektora wywołała jednak obawy dotyczące nadużywania recept, co skłoniło organy regulacyjne do wzmożonego nadzoru oraz wszczęcia dochodzeń, które mogą wpłynąć na przyszłą dynamikę branży. Jeśli chodzi o legalizację marihuany rekreacyjnej, Australia nie podjęła jeszcze konkretnych kroków w tym kierunku. Federalny projekt ustawy zgłoszony przez Partię Zielonych nie uzyskał akceptacji Senatu, mimo że niektóre rządy stanowe wykazują zainteresowanie analizą skutków społeczno-ekonomicznych potencjalnej legalizacji.
Ameryka Południowa i Środkowa (~154 miliony dolarów)
W Ameryce Łacińskiej rynek konopny rozwija się dynamicznie, zwłaszcza w obszarze eksportu medycznej marihuany. Producenci z tego regionu coraz częściej dostarczają swoje produkty do krajów europejskich oraz m.in. do Australii, umacniając swoją pozycję na arenie międzynarodowej.
Kluczową rolę w ekspansji regionu odgrywa Kolumbia, która jest jednym z głównych dostawców genetyki konopi i konsekwentnie zwiększa wolumen eksportu, stając się istotnym graczem w światowym handlu. Brazylia natomiast rozszerzyła swój program medycznej marihuany, kładąc nacisk na leki oparte na CBD. Co więcej, w 2024 roku niemal całkowicie zalegalizowano tam posiadanie i konsumpcję konopi na własny użytek.
W regionie pojawiają się także pierwsze inicjatywy dotyczące wewnątrzregionalnego handlu produktami konopnymi, wspierane przez organizacje pacjenckie dążące do poprawy dostępności terapii. Tymczasem Meksyk, mimo ogromnego potencjału, wciąż zmaga się z niejasnymi regulacjami, które spowalniają rozwój rynku i powodują niepewność wśród przedsiębiorców działających w branży konopnej.
Afryka (brak danych)
Afrykański rynek konopny rozwija się w dynamicznym tempie, a kilka państw ma potencjał, by stać się kluczowymi graczami w legalnej produkcji i eksporcie. W Republice Południowej Afryki istotnym krokiem było zalegalizowanie konopi do użytku osobistego, w tym możliwość domowej uprawy. Jednocześnie kraj umacnia swoją pozycję w globalnym sektorze, rozszerzając eksport medycznej marihuany na rynki europejskie.
Lesotho i Rwanda intensyfikują działania w segmencie konopi medycznych – Lesotho już teraz dostarcza surowiec do Europy, natomiast Rwanda finalizuje przygotowania pierwszego producenta do wejścia na rynek. Z kolei Maroko dokonało znaczących postępów w regulacji swojej branży – krajowa agencja ANRAC wydała już ponad 3 000 licencji na uprawę i przetwarzanie konopi. Pomimo dużej skali produkcji eksport wciąż jest ograniczony, choć Maroko zamierza wykorzystać swoje wieloletnie “doświadczenie” w nielegalnym wytwarzaniu wysokiej jakości haszyszu, aby stać się jednym z czołowych dostawców legalnych konopi dla Europy.
Afrykańskie kraje stopniowo budują swoją pozycję na globalnym rynku konopnym, przyciągając inwestorów i rozwijając sektor eksportowy, co w przyszłości może umocnić ich rolę w międzynarodowym łańcuchu dostaw.
Podsumowanie
Globalna dynamika rozwoju rynku konopnego pokazuje, że legalizacja i regulacja marihuany mogą przynieść znaczące korzyści gospodarcze, społeczne oraz medyczne. Choć Ameryka Północna nadal pozostaje liderem, rosnąca liczba państw dostrzega potencjał tej branży, co prowadzi do stopniowej liberalizacji przepisów w Europie, Ameryce Łacińskiej, Azji, Afryce oraz Australii.
Dalszy rozwój rynku będzie w dużej mierze zależał od przyszłych reform prawnych, innowacji technologicznych w zakresie uprawy i przetwórstwa oraz ewolucji międzynarodowych regulacji. W nadchodzących latach mamy nadzieję spodziewać się dalszego wzrostu wartości sektora oraz rosnącej konkurencji na globalnej scenie konopnej.
Źródła
- faktykonopne.pl: Globalny rynek konopi osiągnie 55,3 miliarda dolarów do 2028 roku
- prohibitionpartners.com: The Global Cannabis Report: 5th Edition
- weedweek.pl: Politycy z USA chwalą się rekordową sprzedażą marihuany i rozwiewają obawy
- faktykonopne.pl: Sąd Najwyższy Brazylii dekryminalizuje posiadanie marihuany
